BIZANTYNISTYKA
PROGRAM STUDIÓW
Wkład kultury bizantyńskiej do dziedzictwa
kulturowego Europy dla historyków wieków średnich jest oczywisty, aczkolwiek
podejmowanie tematyki Wschodniego Cesarstwa i związanej z nim Wspólnoty
Bizantyjskiej nie jest w tym środowisku zbyt popularne ze względu na specyfikę
warsztatową (poczynając od znajomości greki). Tym samym trudno już na etapie
badań naukowych należycie docenić wagę bizantyńskich korzeni naszej
cywilizacji. Z drugiej strony silny wpływ modelu "europeizacyjnego" –
"kolebkę" Europy ukazującego na Zachodzie, w kręgu karolińskiej
jedności – na interpretację przeszłości sprawia, iż marginalizowanie
problematyki Wschodu w podręcznikach szkolnych czy nawet akademickich, wydaje
się wręcz uzasadnione. Potrzebna jest więc "praca u podstaw", która
pozwoli uwrażliwić na problematykę bizantyńską w namyśle nad dzisiejszą
tożsamością Europejczyków nie tylko środowiska naukowe, ale także inne
środowiska wpływające na opinię społeczną (pracownicy kultury, oświaty, mediów
itd.).Wkład kultury bizantyńskiej do dziedzictwa kulturowego Europy dla
historyków wieków średnich jest oczywisty, aczkolwiek podejmowanie tematyki
Wschodniego Cesarstwa i związanej z nim Wspólnoty Bizantyjskiej nie jest w tym
środowisku zbyt popularne ze względu na specyfikę warsztatową (poczynając od
znajomości greki). Tym samym trudno już na etapie badań naukowych należycie
docenić wagę bizantyńskich korzeni naszej cywilizacji. Z drugiej strony silny
wpływ modelu "europeizacyjnego" – "kolebkę" Europy ukazującego
na Zachodzie, w kręgu karolińskiej jedności – na interpretację przeszłości
sprawia, iż marginalizowanie problematyki Wschodu w podręcznikach szkolnych czy
nawet akademickich, wydaje się wręcz uzasadnione. Potrzebna jest więc
"praca u podstaw", która pozwoli uwrażliwić na problematykę
bizantyńską w namyśle nad dzisiejszą tożsamością Europejczyków nie tylko
środowiska naukowe, ale także inne środowiska wpływające na opinię społeczną
(pracownicy kultury, oświaty, mediów itd.).
Powołanie studium bizantynistycznego ma zatem
sens w perspektywie kształtowania kultury historycznej, co w Polsce, w dobie
postępującej integracji europejskiej, ma duże znaczenie ze względu na położenie
geopolityczne. Polskie środowiska mogą odegrać dużą rolę w otwarciu "Europy"
(UE) na współpracę z jej wschodnimi sąsiadami. Zrozumienie kultury i
mentalności kręgu tak silnie dziedziczącego dorobek cywilizacyjny Bizancjum
stanowi czynnik ułatwiający rzeczywisty dialog międzynarodowy. Co istotne, w
ten sposób odkrywa się też własne korzenie "środkowo-europejskie".
Liczy się więc podnoszenie poziomu intelektualnego osób zaangażowanych w pracę
nie tylko naukową, ale też w szeroko rozumianej sferze instytucji kulturalnych,
politycznych i kościelnych.
Ze względu na interdyscyplinarny charakter
studium będzie ono w stanie integrować badania absolwentów różnych kierunków
humanistyki, a przedstawicielom innych nauk dostarczać wiedzy podstawowego
warsztatu badawczego otwierającego możliwość fachowego rozwijania zainteresowań
historycznych i filologicznych.
Cele podstawowe studiów podyplomowych:
Celem studiów jest podnoszenie poziomu
intelektualnego osób zaangażowanych w pracę nie tylko naukową, ale też w
szeroko rozumianej sferze instytucji kulturalnych, politycznych i kościelnych.
Ze względu na interdyscyplinarny charakter studium będzie ono w stanie
integrować badania absolwentów różnych kierunków humanistyki, a
przedstawicielom innych nauk dostarczać wiedzy podstawowego warsztatu
badawczego otwierającego możliwość fachowego rozwijania zainteresowań
historycznych oraz filologicznych.
Program studiów obejmuje następujące zagadnienia:
- Archeologia kultury bizantyjskiej
- Historia Bizancjum
- Bizancjum a Europa Łacińska
- Dzieje Kościoła, teologii i liturgii
bizantyjskiej
- Sztuka bizantyjska
- Literatura bizantyjska
- Paleografia grecka
- Greka
- Podstawy języka nowogreckiego
- Wykłady gościnne uznanych bizantologów
dotyczące wybranych zagadnień
- Udział w badaniach wykopaliskowych lub
warsztatach związanych z tematyką studium
Opis kwalifikacji uzyskanych po ukończeniu studiów:
Studia mają charakter dokształcający. Słuchacz studiów nabędzie wiedzę z
zakresu archeologii i historii terenów Cesarstwa Bizantyjskiego ze szczególnym
uwzględnieniem rozwoju społecznego, kulturalnego i religijnego. Zapozna się z
kwestią relacji i wzajemnego oddziaływania Bizancjum i Europy Zachodniej.
Dodatkowo zaznajomi się z twórczością literacką i rzemiosłem artystycznym, jak
również z językiem obcując z bizantyjskimi manuskryptami.
Warunki uzyskania świadectwa:
Obecność na zajęciach nie mniejsza niż 80% obowiązującego wymiaru godzin,
uzyskanie zaliczeń i złożenie egzaminów przewidzianych w programie studiów.
Termin rozpoczęcia i zakończenia
studiów:
październik 2016 – luty 2018 [nabór
trwa do 24 października 2016]
Zajęcia będą się odbywać przez trzy semestry
co drugi bądź trzeci weekend miesiąca (sobota i niedziela)
w godzinach rannych i popołudniowych
w siedzibie Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk Oddział we
Wrocławiu, przy ul. Więziennej 6 (ulica boczna od Rynku, 5 minut pieszo od
Rynku).
Ogólna liczba godzin dydaktycznych dla jednego uczestnika – 370 (po 45
minut)
w tym:
Liczba godzin zajęć teoretycznych (wykłady) – 270
Liczba godzin zajęć praktycznych (ćwiczenia) – 80
Praktyki i warsztaty - 20
Paleografia:
Pierwszy
semestr paleografii greckiej jest wprowadzeniem do badań nad greckimi
rękopisami. Jest to pierwsza część kursu, która poprzedza dwie kolejne części
poświęcone nauce odczytywania rękopisów. Podczas zajęć prezentowana jest
historia greckiej książki rękopiśmiennej od zwoju papirusowego po pergaminowe i
papierowe kodeksy, budowa i specyfika obu form książki. Omawiana jest praca nad
rękopisem, od wyrobu nośnika po przygotowanie karty pod zapis. Ponadto
poruszane są również zagadnienia z zakresu krytyki i edycji tekstu.
Podstawy
nowogreckiego:
Kurs uczy
podstaw współczesnego języka greckiego (tzw. kini neoelliniki lubdimotiki)
na poziomie podstawowym (poziom biegłości językowej A1) w mowie i piśmie.
Program zajęć jest zaplanowany tak, aby zapoznać z podstawami gramatyki
nowogreckiej. W połączeniu z odpowiednio dobranym słownictwem wyćwiczy on
umiejętność podstawowej komunikacji w języku nowogreckim: prostych rozmów i
komunikacji w życiu codziennym, rozumienia ze słuchu, porozumiewania się na
piśmie oraz odczytywania uproszczonych tekstów. Kurs zapoznaje także z kulturą
i zwyczajami współczesnej Grecji (tekstami piosenek, zwyczajami świątecznymi,
kuchnią).
Historia
Bizancjum:
Przedmiot
zawiera pełny wykład dziejów Cesarstwa Bizantyjskiego. W toku kształcenia
uwzględnione zostaną także zasadnicze, tj. konstytutywne dla Bizancjum elementy
kultury oraz czynniki, które określały znaczenie Bizancjum wśród państw Europy
i Bliskiego Wschodu.
WYKŁADY GOŚCINNE które odbyły się w semestrze I
(2014/2015) trwającego kursu bizantynistyki:
1. Między Palermo a
Konstantynopolem - Normanowie i Bizancjum w XII w. - dr Marcin Böhm - Opole
2.
Byzantine Archaeology. New Approaches and Discoveries regarding
Christianisation of the Eastern and Central Europe - prof. Aleksander Musin – St. Petersburg -
Instytut Archeologii Rosyjskiej Akademii Nauk
3. Mennictwo
bizantyjskie - dr hab. Mateusz Bogucki – Instytut Archeologii i Etnologii
PAN
4. Bizantyjskie
odniesienia w kulturze materialnej i architekturze średniowiecznego Chełma i
jego zaplecza osadniczego - prof. dr hab. Andrzej Buko - Instytut Archeologii i Etnologii PAN
5.
Politica normanna nell'edilizia ecclesiastica, motivi e risultati - prof.
Vladimir Zorić - Palermo
6. Teofilakt Simokatta i Słowianie znad brzegu Oceanu Zachodniego, czyli barbarzyńcy oczyma Bizantyńczyków (VI/VII w.) - dr hab. Marcin Wołoszyn - Instytut Archeologii i Etnologii PAN - Kraków
7. Konstantynopol - niedoceniana metropolia późnoantycznej edukacji - dr Andrzej Kompa – „Ceraneum”, Katedra Historii Bizancjum Unwiersytetu Łódzkiego
Kolejne wykłady do odczytania na stronie Instytutu w rubryce "aktualności" i "bizantynistyka".