2022.04.30 - Projekt realizowany przez Ośrodek Badań nad Kulturą Późnego Antyku i Wczesnego Średniowiecza w w ramach konkursu NCN OPUS 21

W ramach konkursu NCN OPUS 21, w Instytucie realizowany jest projekt dr Anny Józefowskiej-Domańskiej. Jego celem jest rekonstrukcja funkcji naczyń glinianych z okresu halsztackiego, odnajdywanych w kontekście osadniczym i sepulkralnym. Wielostronne analizy zestawów ceramicznych, zasad ich doboru, lokalizacji połączono z dużą serią badań molekularnych i izotopowych oraz archeobotanicznych. Badania chemiczne prowadzi zespół prof. Joanny Kałużnej-Czaplińskiej z Politechniki Łódzkiej.

Osada z Milejowic i nekropolia z Domasławia stwarzają niepowtarzalne możliwości badawcze. Odkryte na nich obiekty potwierdzają zmiany analogiczne do zachodzących w całej strefie kulturowej, przyjęcie przez miejscowe społeczności zwyczajów i zachowań praktykowanych przez elity halsztackie. Niespotykana jest skala kontekstów, do których możemy się odnieść przy wyborze materiału do analiz z tych wyjątkowych stanowisk. Kompleks odkryty w Milejowicach otoczony solidnym ogrodzeniem palisadowym można traktować jako lokalną realizację siedziby wiodącej grupy społecznej, zajmowanej przez osobę lub rodzinę o uprzywilejowanej pozycji. Bogaty materiał ceramiczny z tej osady pochodzi nie tylko z różnorodnych funkcjonalnie i ekonomicznie budynków, ale także ze studni i depozytów. Natomiast około 300 grobów komorowych odkrytych na cmentarzysku w Domasławiu i ich wyposażenie ukazuje wysoki status lokalnej społeczności, wchodzącej w sieć ponadregionalnych relacji świata halsztackiego. W pochówkach pojawiły się zestawy naczyń odzwierciedlające zwyczaje biesiadne znane z kręgu kultury halsztackiej. Zakładamy, że zawierały one różnorodne zestawy do libacji i materialnych ofiar, naczynia do jedzenia i picia, czerpania napojów i ich spożywania, przechowywania, obmywania.

Możliwości interpretacyjne jakie dają nam metody molekularne i izotopowe służące identyfikacji pozostałości pożywienia i napojów we fragmentach ceramicznych, pozwalają na rozstrzyganie o funkcjonalności naczyń pozyskiwanych podczas prac wykopaliskowych, ale także pogłębiają nasze rozumienie dawnych praktyk. Pomagają nam również zrozumieć kontekst i funkcję depozytów ceramicznych na osadach i nekropoliach oraz określić zastosowanie wyrobów ceramicznych, które otrzymały pożądane cechy użytkowe lub kultowe. Projekt zapewnia bezprecedensowy w skali środkowoeuropejskiej wgląd w życie populacji z wczesnej epoki żelaza.